ประวัติบ้านดูสน

ประวัติบ้านดูสน จากอดีตจนถึงปัจจุบัน

โดย อับดุลมายีด แซะอามา

ในอดีตก่อนประมาณ 180 ปีที่ผ่านมา ผู้คนอาศัยอยู่ประมาณ 14 ครัวเรือน เป็นคนดั้งเดิม สภาพมีธรรมชาติงดงาม สัตว์ป่าดุร้ายและเต็มไปด้วยปลาน้ำจืด ต้นไม้ยืนต้นจำนวนมากมาย ดินอุดมสมบรูณ์ น้ำไหลใสสะอาด อากาศดี ผู้คนส่วนใหญ่จะปลูกบ้านสร้างที่พักอาศัยอยู่ใกล้ริมน้ำลำคลอง เพราะน้ำเป็นสิ่งสำคัญของมนุษย์ ไม่ว่าเป็นการใช้น้ำ บริโภค อุปโภค การเกษตร เลี้ยงสัตว์ และสัญจรไปมา คมนาคมกับหมู่บ้านต่างถิ่น การประกอบอาชีพของคนในยุคนั้นทำไรเลื่อนลอย ปลูกข้าวหาของป่าและล่าสัตว์

ต่อมาผู้คนเพิ่มมากขึ้น ทั้งคนเดิมและคนต่างถิ่นที่เข้ามาอาศัยมากขึ้น จนเกิดเป็นชุมชนเล็กๆ ซึ่งในขณะนั้นมีชื่อว่า “หัวทาง” ความเจริญหลั่งไหลเข้ามา ผู้คนอยู่รวมกันเป็นกลุ่มก้อน   มีการแลกเปลื่ยนสินค้าต่างๆ กันมากมาย ไม่ว่าจะเป็นอาหาร น้ำผึ้งรวง ไม้หรือไม้ไผ่ ลำคลับ กล้วย ตลอดถึงใบยีเร็ต เพื่อนำไปห่อหุ้มอาหาร

หลังจากนั้นประมาณ พ.ศ. 2430 พระยาภูมินารถภักดีเจ้าเมืองสโตย หรือสตูลในปัจจุบัน ท่านนั้นมีสวนอยู่ที่บ้านหัวสะพานเหล็กและท่านจะแวะเวียนมาเยือนเป็นประจำทุกเดือน เพื่อมาดูสวนของท่าน ก่อนจะออกจากบ้านทุกครั้งมักจะบอกกับบุคคลใกล้ชิด    บริวานของท่านว่า จะไปดูสนซึ่งเป็นภาษามาลายู (แปลว่า สวน) จนกระทั่งชาวบ้านเรียกเรื่อยมาว่า ดูสน จนชนรุ่นหลังเรียกติดปากกันมาจาก หัวทาง กลายมาเป็นนามว่า ดูสน จนถึงปัจจุบันนี้..

ประวัติบ้านดูสนยังมีต่อ บ้านหัวทางเป็นหมู่ที่ 4 ตำบลดูสน อำเภอเมือง จังหวัดสตูล มีพื้นที่กว้างใหญ่มาก โดยกินพื้นที่ตั้งแต่ ควนสตอ ควนโต๊ะเหลง ไปถึงสะพานนายบ้านโส๊ะ จึงไม่น่าแปลกใจที่เปลวโต๊ะดูสนมีชาวดูสนฝังมาตั้งแต่อดีตเป็นเวลาอันยาวนาน สองฝั่งคลองดูสนอยู่ในพื้นที่ดูสนทั้งหมด

บ้านดูสนยุคนั้นมีความรุ่งเรืองมาก มีตลาดน้ำ มีร้านค้า ทุกเจ็ดวันจะมีพ่อค้าจากในเมืองมารอรับซื้อสินค้า เช่น ไก่ กล้วย หวาย ยาง กาแฟ มีมโหรสพ แวะเวียนมาให้ความบันเทิงเป็นประจำ ผู้คนมาจับจ่ายเป็นจำนวนมาก จนขนานนามว่า “อยุธยาแห่งควนโดน”

สมัยก่อนผู้ใหญ่บ้านไม่มีเงินค่าตอบแทน แต่ทางราชการช่วยเหลือโดยลดภาษีที่ดิน และรายได้จากการเก็บภาษีที่ดินของชาวบ้าน หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 มีการใช้เงินกันอย่างแพร่หลาย จึงมีค่าตอบแทนให้กับผู้ใหญ่บ้าน เรื่อยมา

รายชื่อผู้ใหญ่บ้านดูสนตามลำดับ

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  1   ขุนเนา

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  2   หวันสอและ ปะดุกา

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  3   นายทอง

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  4   สะอาด  มรรคาเขต

ผู้ใหญ่บ้านคนที่   5   หวันสะอาด  ปะดุกา

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  6   เส็น  เจ๊ะเล็ม

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  7   น้อม  เกปัน

ผู้ใหญ่บ้านคนที่  8   ตอเฝก  ดุลยานา

ผู้ใหญ่บ้านคนที่ 9   อับดุลมายีด แซะอามา

 

ผู้ใหญ่บ้านทุกคนล้วนทำงานช่วยเหลือราษฎร บำบัดทุกข์บำรุงสุขโดยไม่ท้อถอย มีผลงานโดดเด่นกันทุกคน ในแต่ละยุคแต่ละสมัย ไม่ว่าจะเป็นการปกป้องที่สาธารณะหนองนาหาน สร้างมัสยิดดูสนหลังแรกในตำบนควนโดน หาที่สร้างโรงเรียนบ้านดูสน ขนย้ายชาวบ้านหนีภัยสงครามทหารญี่ปุ่นขึ้นเมือง ริเริ่มทำกังหันน้ำในลำคลองดูสนเพื่อการเกษตร ติดถนนเข้าหมู่บ้าน ประปาหมู่บ้าน ศาลาในกูโบร์ อื่น ๆ อีกมากมาย

บ้านดูสนปรับเปลี่ยนเรื่อยมา จากหมู่ที่ 4 ตำบลดูสน ต่อมาเป็นหมู่ที่ 11 ตำบลควนโดน  จากนั้นมีการจัดตั้งกิ่งอำเภอควนโดนขึ้น กลายเป็นหมู่ที่ 5

ในทุกโครงการในทุกความสำเร็จ พี่น้องชาวบ้านดูสนทุกคนร่วมกันผลักดัน ขับเคลื่อนไปข้างหน้า เหมือนน้ำไม่หยุดไหล ต้นยางที่โตไวด้วยรอยเท้าของเจ้าของสวน ท่านทุกคนมีส่วนสำคัญยิ่ง โดยเฉพาะเยาวชนที่ทุกองค์กรไม่อาจมองข้าม

โครงการป้องกันรักษาความสงบในหมู่บ้าน พี่น้องให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี ก็ขอขอบคุณกันทุก ๆ คนและมีโครงการเสริมความเข้มแข็ง ชื่อว่าบ้านนี้ยังไม่หลับ ช.ร.บ ชุดพิเศษ ที่อาสาเดินเท้าวนเวียนอยู่บนถนนในขณะที่พี่น้องกำลังหลับอยู่นั้น มี 4 เกลอ ยัก ศักดิ์ เต็ม ทุย คอยดูแลหมู่บ้านอยู่ ขอชื่นชมในการปฎิบัติงาน เซเว่นชักคิดหนัก เริ่มมีคู่แข่งแล้วครับท่านผู้อ่าน

 

(คัดลอกมาจาก วารสารดูสนบ้านเรา เล่มที่ ๑ และ ๒ เขียนโดย คุณ อับดุลมายีด แซะอามา)